 |
PORADNIK: Choroby winorośli - Kwaśna zgnilizna(Kwaśna zgnilizna jako wróg w fazie dojrzewania owoców) |
Dziś trochę o zgniliźnie winorośli. Generalnie jak coś gnije na krzewach to człowiek się martwi i chętnie by coś z tym zrobił. Często jest to już musztarda po obiedzie i wtedy zaczynamy się zastanawiać co poszło nie tak. Lepiej więc zapobiegać niż się zastanawiać 😉. Onegdaj osobiście doświadczyłem jej występowania po powrocie z wczasów. W dwa tygodnie dosłownie zjadła wszystkie grona na Agacie Dońskim.
Poniżej tłumaczenie artykułu który opisuje rodzaje, przyczyny i sposób zapobiegania występowaniu zgnilizny jagód a dokładnie kwaśnej zgnilizny (Sour rot).
Autor: Leslie Mertz // 17 lipca 2018, na podstawie rozmowy z Wendy McFadden-Smith specjalistą ds. zintegrowanego zwalczania szkodników w zakresie owoców i winogron w Ministerstwie Rolnictwa, Żywności i Obszarów Wiejskich w Ontario (OMAFRA).
Oryginał artykułu znajduje się tutaj: https://www.goodfruit.com/studying-the-rot-of-the-problem/
Zdjęcia zamieszczone poniżej pochodzą z powyższego artykułu, autor: Wendy McFadden-Smith/OMAFRA
Czym jest zgnilizna kwaśna ?
Szara pleśń czy inaczej zgnilizna gron (Botrytis cintrea) i zgnilizna kwaśna to nie to samo. Poniżej zdjęcie gron pokazujących różnicę między nimi. Grono po lewej jest zarażona szarą pleśnią i pokazuje charakterystyczny wzrost zarodników grzyba Botrytis (szary, aksamitny meszek). Z kolei grono po prawej stronie ma różowawy odcień charakterystyczny dla białych winogron zarażonych kwaśną zgnilizną (Sour Rot).
Kwaśna zgnilizna może być frustrującym wrogiem w winnicach, ale po ponad dziesięciu latach badań Wendy McFadden-Smith ma dobry pomysł na to, co ją powoduje, co sprawia, że winogrona są podatne na ataki i co może pomóc w powstrzymaniu jej występowania w winnicy.
„Po raz pierwszy zauważyłam to na niektórych poletkach badawczych podczas próby oprysku na mączniaka prawdziwego w bloku Rieslinga mniej więcej w 2005 roku. Widziałam, jak te jagody się rozpadały. Chwyciłam grono, aby ocenić, a ono poprostu zamieniło się w papkę w mojej dłoni” – wspomina McFadden-Smith.
Objawy kwaśnej zgnilizny
W prostych słowach kwaśną zgniliznę można opisać jako zapach octu i lakieru do paznokci. W białych odmianach jagody stają się różowobrązowe lub ceglastoczerwone w odmianach czerwonych i generalnie są miękkie i rozpadają się.
Kwaśna zgnilizna powoduje również gwałtowny wzrost kwasowości lotnej (VA), co może prowadzić do nieprzyjemnego smaku wina. Aby powstrzymać falę zgnilizny pracownicy winnic spędzają wiele godzin na usuwaniu zgniłych owoców i stosowaniu fungicydów. Pomimo wysiłków z powodu wysokiej VA winoogrodnicy mogą stracić nawet całe plony.
McFadden-Smith podkreśla, że kwaśna zgnilizna była historycznie łączona ze zgnilizną gron Botrytis, ale to nie to samo. „W ciągu ostatnich 12, 15 lat nauczyliśmy się więcej i rozróżniliśmy je jako bardzo różne choroby. Mogę znaleźć zgniliznę kiści bez kwaśnej zgnilizny i kwaśną zgniliznę bez zgnilizny gron. To ważne rozróżnienie, ponieważ zgnilizna gron powstaje w wyniku zakażenia grzybem Botrytis, a zgnilizna kwaśna nie, więc wymagają innych zabiegów".
Co powoduje kwaśną zgniliznę?
Czynnikami przyczynowymi kwaśnej zgnilizny są bakterie i drożdże, które dostają się do owocu przez jakiś otwór w skórce, często w miejscu, gdzie jagoda jest odrywana od szypułki podczas pęcznienia przed zbiorem. Sprawcami zakażenia są różne bakterie kwasu octowego, w tym gatunki Acetobacter i Gluconobacter, a także drożdże Hanseniaspora uvarum. Po dostaniu się do jagody bakterie i drożdże zaczynają trawić miąższ.
Odwiedzając takie zainfekowane grono mucha octowa łatwo może przenosić kwaśną zgniliznę na inne grona. W ramach zintegrowanego podejścia w celu ograniczenia występowania tych szkodników McFadden-Smith zaleca stosowanie środków owadobójczych.
„Muchy owocowe potęgują problem. Typowe muchy octowe (Drosophila melanogaster) mogą przenosić drożdże i bakterie na nogach, a także w jelitach, dzięki czemu mogą je przemieszczać. Dodatkowo muchy octowe mają tendencję do składania jaj wokół miejsca, w którym jagoda przyczepia się do szypułki, więc kiedy larwy wychodzą, mogą również wejść do jagody i żywić się dalej jej miąższem”.
Drosophila cętkowana (Drosophila suzukii) może być wektorem kwaśnej zgnilizny, ale jak dotąd jej grupa badawcza odnotowuje znacznie większą liczbę much octowych w winnicach Ontario, gdzie grupa prowadzi swoje badania.
Najbardziej podatne są odmiany wcześnie dojrzewające, o cienkiej skórce, ciasno skupione w gronie. W Ontario jako pierwsza zapada na kwaśną zgniliznę czerwona hybryda Baco Noir, a następnie Pinot Noir, Riesling, Gamay i Gewürztraminer. Później dojrzewające odmiany zazwyczaj nie ulegają zniszczeniu, ponieważ pogoda w tym momencie jest zbyt chłodna, aby muchy octowe mogły wylecieć na zewnątrz i przenieść chorobę przez winnicę.
Każdy rodzaj urazu w fazie dojrzewania, gdy jagody osiągną około 15brix, może wywołać kwaśną zgniliznę (niezależnie od deszczu). Obrażenia mogą wynikać z takich powodów, jak zranienie przez ptaki, ćmy winogronowe lub osy. Na niektórych winogronach może też rozwijać się kwaśna zgnilizna nawet bez widocznego zranienia.
Jak zapobiegać?
Zabiegi zapobiegawcze przeciw chorobie obejmują:
- ręczne, mechaniczne i chemiczne usuwanie liści w celu rozluźnienia gron
- stosowanie wapnia i innych suplementów w celu zwiększenia twardości skórki jagód i zmniejszenie jej uszkodzeń
- zabijanie patogenów kwaśnej zgnilizny za pomocą środków przeciwdrobnoustrojowych i innej ochrony chemicznej
- regulacja populacji muszek Drosophila
Ze wszystkich wypróbowanych metod usuwanie liści jest najlepszą i najbardziej skuteczną metodą redukcji kwaśnej zgnilizny. Np. ręczne usuwanie sześciu podstawowych liści z każdego owocowego pędu ograniczyło kwaśną zgniliznę o:
- 31% w przypadku Rieslinga
- 57% w przypadku Pinot Noir
Eksperymenty z kwasem giberelinowym i proheksadionem wapnia (Apogee) również znacznie zmniejszyły kwaśną zgniliznę. Nie stwierdzono by obrywanie liści lub stosowanie regulatorów wzrostu miało negatywny wpływ na owocowanie. Eksperymenty nie wykazały znaczącego wpływu na liczbę owocowych pędów w kolejnych latach.
Aby zwalczyć kwaśną zgniliznę, zaleca się zintegrowane podejście, które obejmuje rozluźnienie ciasnych gron. Wykazano że usuwanie liści przed kwitnieniem może powodować znaczne zmniejszenie kwaśnej zgnilizny i lotnej kwasowości w czerwonych i białych odmianach winogron.
Oprócz usuwania liści zaleca również następujące strategie walki z kwaśną zgnilizną:
- aby zmniejszyć pękanie owoców i zapobiec przedostawaniu się bakterii i drożdży do winogron, używaj wapnia lub kwasu krzemowego w odstępach dwutygodniowych, zaczynając od momentu, gdy jagody osiągną rozmiar grochu
- aby poradzić sobie z muszkami owocowymi i ograniczyć rozprzestrzenianie się kwaśnej zgnilizny, użyj środka owadobójczego, gdy winogrona osiągną około 12 brix
- aby bezpośrednio zwalczyć patogeny kwaśnej zgnilizny, stosuj leczenie przeciwdrobnoustrojowe w odstępach tygodniowych, zaczynając od 12 do 13 stopni brix
Kolejnym opracowaniem badającym Kwaśną zgniliznę jest dokument Instytutu Badań Ogrodniczych, w Skierniewicach opracowany przez J.Lisek i A.Lisek pt. "Reakcja odmianowa na zgniliznę kiści w polskich zasobach genetycznych winorośli".
Dokument oryginalny znajdziecie pod linkiem https://www.mdpi.com/2073-4395/11/8/1537
Poniżej przytoczone wyniki ich badań dla odmian przerobowych i deserowych.
Tabele. Cechy morfologiczne, agrobiologiczne i ekologiczne odmian przerobowych
Tabele. Cechy morfologiczne, agrobiologiczne i ekologiczne odmian deserowych
Legenda do powyższych tabeli:
Gęstość grona: 1 – bardzo luźne, 3 – luźne, 5 – średnie, 7 – gęste, 9 – bardzo gęste.
Grubość skórki jagód: 1-bardzo cienka, 3-cienka, 5- średnia, 7 – gruba, 9 – bardzo gruba.
Czas rozpoczęcia weryfikacji: 1 – bardzo wcześnie, 3 – wcześnie, 5 – średni, 7 – późno, 9 – bardzo późno.
Waga pojedynczego grona: 1 (bardzo niska) – do ok. 100 g, 3 (niska) – ok. 300 g; 5 (średni), 7 (wysoki), 9 (bardzo wysoki) – około 900 g i więcej.
Waga pojedynczej jagody: 1 (bardzo niska) – do ok. 1 g, 3 (niska) – ok. 3 g, 5 (średnia), 7 (wysoka), 9 (bardzo wysoka) – ok. 9 g i więcej.
Dodatkowe cechy:
a - łatwe oderwanie jagody od szypułki lub kropli jagód;
b - wrażliwość na pękanie skórki jagód;
c - częste uszkodzenia skóry przez owady;
d - wrażliwość na oparzenia słoneczne
Kolor skórki jagód: B (blanc) – zielono-żółta, R – różowa, N (noir) – niebiesko-czarna; **
Pochodzenie: Vin-V. winorośl; IH — hybryda międzygatunkowa ze skrzyżowania V.vinifera oraz gatunki spośród V. riparia, V. rupestris, V. lincecumii, V. amurensis,V. labrusca; ***
Klasa odporności na kwaśną zgniliznę pęczków, z wartości na skali 1–9 w nawiasach:
VL - bardzo małe
L - mało (1–4 = wiele zwiędłych lub zgniłych jagód na wszystkich skupieniach (wszystkie skupiska są zaatakowany, niektóre z nich mogą być nieznacznie dotknięte)
M - średnie (5–6 = duży procent więdnących lub zgniłych gron (do 20%) - większość gron jest umiarkowanie atakowana, tylko kilka skupisk jest atakowanych bardziej dotkliwie)
H - wysoka
VH - bardzo wysoka (7–9 = tylko kilka zwiędłych lub zgniłych jagód na wszystkich gronach, tylko pojedyncze grona są lekko atakowane).
Podsumowanie wyników przedstawiono w tabeli obrazującej korelację między nasileniem występowania kwaśnej zgnilizny a wybranymi cechami odmianowymi poszczególnych rodzajów winorośli:
Cecha odmianowa Odmiana przerobowa Odmiana deserowa
Zwartość grona: 0,18 0,23Grubość skórki jagody: -0,67 -0,65Czas rozpoczęcia dojrzewania: -0,37 -0,33Waga pojedynczego grona: 0,17 0,23Waga pojedynczej jagody: 0,46 0,340,0–0,2 - bardzo słaba
0,2–0,4 - słaba
0,4–0,6 - umiarkowana
0,6–0,8 - silna
0,8–1 - bardzo silna
Wnioski
Kwaśna zgnilizna występowała silnie w latach z obfitymi opadami deszczu w fazie dojrzewania jagód. Badane odmiany różniły się istotnie odpornością na zgniliznę. Nasilenie kwaśnej zgnilizny gron było dodatnio, bardzo słabo lub słabo skorelowane z zagęszczeniem gron i masą pojedynczych gron. Korelacja między nasileniem kwaśnej zgnilizny a masą pojedynczych jagód była dodatnia, z umiarkowaną siłą dla odmian przerobowych i małą siłą dla odmian deserowych. Nasilenie kwaśnej zgnilizny korelowało ujemnie z grubością skórki jagód (silna korelacja), i czasem początku dojrzewania odmiany - odmiany wcześnie dojrzewające były bardziej podatne (słaba korelacja).
Takie cechy agrobiologiczne i ekologiczne odmian, jak łatwe odrywanie się jagody od szypułki, nadwrażliwość na pękanie skórki jagód, częste uszkadzanie skóry przez owady oraz wrażliwość na oparzenia słoneczne sprzyjały występowaniu kwaśnej zgnilizny.
Przydatne linki
Wynika z nich m.in.:
- kwaśna zgnilizna nie staje się problemem, dopóki poziom cukru w jagodach nie osiągnie około 15 Brix
- temperatura ma duży wpływ na tempo rozwoju, przy czym zgnilizna rozwija się szybko w wyższych temperaturach, poniżej 10C zgnilizna się nie rozwija
- większość fungicydów nie ma żadnego wpływu na rozwój kwaśnej zgnilizny (nie jest to zbyt zaskakujące, ponieważ fungicydy są przeznaczone do zwalczania grzybów nitkowatych, a nie drożdży i z pewnością nie bakterii)
Rysunek. Piramida chorobowa kwaśnej zgnilizny przedstawiająca czynniki chorobotwórcze, które według naukowców są obecnie przyczyną zgnilizny kwaśnej winogron.
Punkty piramidy obejmują:
- podatne odmiany winorośli
- gatunek muszek Drosophila
- drożdże produkujące etanol i bakterie kwasu octowego
- sprzyjające środowisko dla patogenów
- czas i okres narażenia na czynniki chorobotwórcze
