 |
PORADNIK: Kalendarz oprysków(Kalendarz stosowania ŚOR i nawozów w uprawie winorośli) |
Dziś kilka słów o tym co wydaje mi się ważną sprawą w uprawie winorośli. Może nie dla każdego, tylko dla tych bardziej zagorzałych winoogrodników którzy chcą uprawiać więcej niż kilka krzewów i w dodatku są na tyle zawzięci że chcieliby je nawozić i pilnować ich zdrowotności.
Ja obecnie stosuje sprawdzoną metodę zapobiegawczą czyli kalendarzyk ;).
Chodzi oczywiście o kalendarz czynności jakie powinienem wykonać w terminach gdy jest to wymagane. Poniżej mój kalendarz utworzony kilka lat temu wskazujący dokładne daty oprysków lub nawożenia. I teraz kilka uwag dla tych co bardziej popędliwych:
- kalendarz dotyczy mojego siedliska i daty są ustawione dla mojego siedliska (w zależności od lokalizacji uprawy daty mogą się przesuwać nawet o kilka tygodni).
- nie wszystkie opryski należy wykonać, część nie jest konieczna a część wręcz zbędna (np. po wykonanych badaniach gleby)
- każdorazowo należy sprawdzić ŚOR i ich dopuszczenie do stosowania (zmienia się to bardzo często i w zasadzie co roku należy to weryfikować)
Zamieszczam kalendarz z myślą by wskazać sposób postępowania a nie ślepego kopiowania zawartych w nim środków. Dobrze żeby wykorzystać przerwę zimową by się nad tym zastanowić i jakoś sobie to poukładać. Dla ułatwienia podane są w kalendarzu dodatkowe ważne informacje takie jak karencja środków czy ich dawkowanie.
Karencja (za wikipedią) - W ochronie roślin jest to minimalny okres, który musi upłynąć od momentu zastosowania chemicznego środka ochrony roślin do zbiorów rośliny przeznaczonej do spożycia owoców. Zapobiega zatruciu pokarmowemu ludzi i zwierząt. Okres karencji podany jest w instrukcji stosowania środka ochrony roślin.
Stężenie (za wikipedią) - Stężenie procentowe masowe (stężenie procentowe wagowe, procent masowy, procent wagowy) jest ułamkiem masowym, a więc stosunkiem masy substancji do masy całego roztworu (podanych w tej samej jednostce), wyrażonym w postaci procentowej.
Stężenie podawane w opryskach jest kluczową sprawą i należy ściśle go przestrzegać. Często początkujący mają problem z przygotowaniem mieszaniny a pomyłka o jedno "0", może nam spalić uprawę lub spowodować że oprysk nie będzie skuteczny.
By to bardziej przybliżyć odsyłam na stronę:
gdzie jest to ładnie wytłumaczone oraz zamieszczona jest przydatna tabelka ułatwiająca przygotowanie mieszaniny, oraz dla jeszcze bardziej leniwych, kalkulator podający ilość środków.
Zauważyłem że wydrukowany i trzymany w szufladzie kalendarz daje większą szansę na pilnowanie terminów. Te wiadomo zależą od pogody więc również ich wykonanie musi być skorelowane z "oknami pogodowymi".
Rozróżnia się dwojakie podejście do ochrony winorośli:
Strategia zapobiegawcza (przed infekcją)
Środki ochrony stosuje się przed okresem infekcji w celu zapobiegania infekcji. Patogen grzybowy ginie zanim zdąży przedostać się do rośliny lub na wczesnym etapie rozwoju grzyba, np. podczas kiełkowania zarodników.
Strategia reaktywna (po infekcji)
Środki ochrony stosuje się wkrótce po okresie infekcji (po zaobserwowaniu jej objawów) w celu opanowania infekcji, która już wystąpiła. Tego typu fungicydy działają na bardziej zaawansowane stadia rozwoju grzyba i zatrzymują jego kolonizację w roślinie. Takie podejście jest skuteczne w przypadku niespodziewanych infekcji, poważnych infekcji oraz w okresach częstych opadów deszczu (fungicydy stosowane po infekcji są mniej podatne na zmywanie przez deszcz).
Przyjęta w opracowaniu strategia jest strategią przedinfekcyjną, czyli profilaktyką która ma nie dopuścić do rozwoju infekcji. W przypadku małej presji patogenów można stosować też strategię interwencyjną, czyli skupioną na obserwowaniu krzewów i dopiero w przypadku pierwszych objawów chorobowych wykonywanie oprysków interwencyjnych. Czasem jednak nie jest to możliwe gdy np. winorośle mamy możliwość oglądania raz na jakiś czas.
Z uwagi na dużą ilość odmian w moim przypadku w zasadzie bez odpowiedniej profilaktyki nie widzę szans powodzenia uprawy.
Poniżej jeszcze kilka uwag ogólnych:
- Nie należy przekraczać dopuszczalnych stężeń środków. Stężenie węglanu >1,0% już czasami potrafi uszkodzić liście. Nie używa się sody prewencyjnie lecz interwencyjnie.
- Lepiej stosować węglan/wodorowęglan potasu niż węglan sodu bo ten pierwszy dodatkowo nawozi dolistnie potasem, a drugi w połączeniu z występującym w nawozach chlorem daje NaCl, czyli sól kuchenną która zakwasza glebę.
- Miedzian aplikowany powyżej 20°C osłabia wzrost roślin.
- Niedobory należy uzupełniać. Jednak nawet po oprysku dolistnym np. magnezem zmiany, które już na liściach zaistniały nie cofają się.
- W przypadku infekcji stosować środki kontaktowe, nie wszystkie prewencyjne są w tym momencie skuteczne.
- Opryski herbicydowe często są przyczyną uszkodzeń winorośli i na to należy zwrócić uwagę zarówno przy oprysku (wiatr) jak i dobrze czyścić opryskiwacz by nie pozostały w nim resztki herbicydów.
Wpływ pogody na oprysk
Ważną sprawą jest też moment wykonania oprysku. Nie może być:
- za zimno - niektóre środki działają tylko w określonych temperaturach poniżej których są nieskuteczne (np. Siarkol)
- za ciepło - niektóre środki w zbyt wysokich temperaturach mogą być fitotoksyczne i prowadzić do poparzenia liści (np. Siarkol)
- przed spodziewanymi opadami - rzeczą oczywistą jest że ulewne opady deszczu powodują zmywanie cieczy oprysku z liści, poniżej grafika ilustrująca czasookresy i wpływ deszczu
Rys. na podstawie: Grape disease management
Środki ochrony: sposób działania i ich mobilność w roślinie
Używając środków ochrony powinniśmy wiedzieć jakie jest ich działanie. Niektóre środki działają tylko powierzchniowo, kontaktowo inne wgłębnie, systemowo.
Środek grzybobójczy kontaktowy lub powierzchniowy
W przypadku zastosowania fungicydów kontaktowych krople rozprzestrzeniają się na powierzchni liści, ale nie wnikają do rośliny. Liście i inne części roślin, które wyrastają po zastosowaniu fungicydu, nie są chronione przez fungicyd. Środki grzybobójcze kontaktowe są zmywane przez deszcz i rozkładane przez światło słoneczne.
Środek grzybobójczy systemiczny lub translaminarny
W przypadku stosowania lokalnych fungicydów systemicznych (translaminarnych) krople rozprzestrzeniają się i wnikają w liście pod naskórkiem w miejscu wejścia. Środki grzybobójcze pozostają w pobliżu punktu wejścia i nie przedostają się do rośliny; dlatego liście i inne części rośliny, które wyrosły po zastosowaniu fungicydu, nie są chronione przez ten środek. Po wniknięciu do rośliny fungicydy te nie są zmywane przez deszcz i nie ulegają rozkładowi pod wpływem słońca.
Środek grzybobójczy całkowicie systemiczny
Środki grzybobójcze o działaniu całkowicie systemicznym można stosować zarówno na liście, jak i na glebę. Gdy fungicyd zostanie wchłonięty przez roślinę, zacznie się przemieszczać w górę lub w dół po całej roślinie. Liście i inne części rośliny, które wyłaniają się po zastosowaniu fungicydu, są chronione przez fungicyd, ale środek ten ulega rozcieńczeniu w miarę wzrostu rośliny (więcej liści przy tej samej dawce fungicydu).
Mieszanie nawozów i ŚOR
Kolejną ważną sprawą jest mieszanie nawozów lub środków ochrony roślin. Niewłaściwe wymieszanie tych substancji nie będzie korzystne dla roślin, może się okazać nieskuteczne, a nawet zaszkodzić. Warto też zapamiętać, że połączona substancja może być fitotoksyczna lub niezgodna chemicznie. Wtedy po zmieszaniu dwóch lub więcej komponentów powstanie np. zmętnienie roztworu, zmiana zabarwienia, pienienie się i tworzenie tzw. bąbelków, a także nierozpuszczalny osad którym zabrudzimy tylko opryskiwacz.
Przed łączeniem jakichkolwiek preparatów warto dokładnie zapoznać się z oznaczeniami na opakowaniu. Środki ochrony roślin mogą mieć bowiem różne formy użytkowe, których łączenie może być niewskazane lub wręcz niemożliwe. Na etykietach znajdziemy np. takie skróty:
- WP - proszek do przygotowania zawiesiny wodnej
- WG - granulat do przygotowania zawiesiny wodnej
- SC - koncentrat do przygotowania zawiesiny wodnej
- EC - koncentrat do przygotowania emulsji wodnej
- SE - suspoemulsja
- EW - emulsja, olej w wodzie
Kolejność mieszania tych środków też ma znaczenie – najpierw należy dodawać proszki i granulaty, a w drugiej kolejności emulsje i koncentraty.
Czasem jeden środek może występować też w kilku postaciach (np. Siarkol w postaci proszku lub zawiesiny), które różni stężenie przygotowywanego oprysku.
Przed mieszaniem czegokolwiek warto sprawdzić czy możemy te preparaty ze sobą bezpiecznie mieszać. Co z czym można a co nie można często podają producenci w postaci tabel mieszania. Poniżej kilka przydatnych linków:
I na koniec kilka uwag ogólnych:
- Siarczanu magnezu nie należy mieszać z nawozami wapniowymi bo tworzą się substancje nierozpuszczalne. Siarczanu magnezu zmieszany z węglanem potasu (MgSO4 + K2CO3 => MgCO3 to osad nierozpuszczalny + K2SO4).
- Nie wolno też łączyć siarczanu magnezu z manganem.
- Nie miesza się nawozów fosforowych z wapniowymi oraz potasowych z magnezowymi.
- Nie miesza się preparatów siarkowych z olejowymi
Kalendarz stosowania nawozów i ŚOR
No i na koniec poniżej obiecana tabelka. Tak jak pisałem to kalendarz z przed kilku lat i część środków jest już wycofana. Przed ew. opryskami należy sobie sprawdzić jakie zamienniki są dostępne i odpowiednio zaktualizować listę, wykreślając z niej te które w danym siedlisku nie są potrzebne lub uważamy że nie wniosą nic pozytywnego.
Pamiętajmy że tak naprawdę pryskanie czegokolwiek, jakąkolwiek chemią to zło konieczne i najlepiej prowadzić uprawę w pełni ekologiczną. Zazwyczaj to co uprawiamy trafia potem na nasz stół i sami potem to jemy.
